สารเคมีอันตราย กับการรับมือไฟไหม้ ในโรงงาน

สารเคมีอันตรายเป็นองค์ประกอบสำคัญในโรงงานอุตสาหกรรมหลายแห่ง ไม่ว่าจะเป็นในกระบวนการผลิต การจัดเก็บ หรือการขนส่ง ความเสี่ยงที่อาจเกิดขึ้นจากสารเคมีเหล่านี้ไม่เพียงแต่เกี่ยวข้องกับสุขภาพของพนักงาน แต่ยังรวมถึงความปลอดภัยของสถานประกอบการและสิ่งแวดล้อมด้วย หนึ่งในเหตุการณ์ที่อันตรายที่สุดคือ กรณีที่สารเคมีทำปฏิกิริยาจนเกิดไฟไหม้ หากไม่มีการจัดการที่เหมาะสม อาจนำไปสู่การสูญเสียครั้งใหญ่ของนายจ้าง

ประเภทของสารเคมีอันตราย ที่เกี่ยวข้องกับไฟไหม้

พนักงานที่ปฏิบัติงานควรเข้าใจลักษณะและคุณสมบัติของสารเคมีที่จัดเก็บ หรือใช้งานในโรงงานเป็นจุดเริ่มต้นสำคัญสำหรับการป้องกันและจัดการไฟไหม้ สารเคมีอันตรายที่เกี่ยวข้องกับไฟไหม้ สามารถแบ่งได้เป็นประเภทต่าง ๆ ได้แก่:

สารไวไฟ (Flammable Substances): รวมถึงของเหลวไวไฟ เช่น เบนซิน แอลกอฮอล์ และสารระเหยที่มีจุดวาบไฟต่ำ
สารออกซิไดซ์ (Oxidizing Substances): เช่น ไฮโดรเจนเปอร์ออกไซด์ โซเดียมเปอร์ออกไซด์ ซึ่งสามารถเร่งการเผาไหม้ได้
สารระเบิด (Explosive Substances): เช่น ไนโตรกลีเซอรีน หรือแอมโมเนียมไนเตรต ที่สามารถก่อให้เกิดการระเบิดเมื่อได้รับความร้อน
สารกัดกร่อน (Corrosive Substances): เช่น กรดกำมะถัน หรือด่างเข้มข้น ซึ่งอาจทำลายโครงสร้างภาชนะบรรจุและก่อให้เกิดการรั่วไหล
สารพิษ (Toxic Substances): ที่อาจปล่อยก๊าซพิษเมื่อเกิดไฟไหม้ เช่น คลอรีนหรือแอมโมเนีย

วิธีประเมินความเสี่ยงสารเคมี และการจัดเก็บอย่างเหมาะสม

เพื่อป้องกันการเกิดไฟไหม้จากสารเคมีอันตราย โรงงานอุตสาหกรรมควรดำเนินการประเมินความเสี่ยง และจัดเก็บสารเคมีอย่างเหมาะสม ดังนี้:

1. การประเมินความเสี่ยง (Risk Assessment):

- ระบุชนิดและปริมาณของสารเคมี
- ประเมินคุณสมบัติของสาร เช่น จุดวาบไฟ จุดเดือด และการเกิดปฏิกิริยาระหว่างสาร
- พิจารณาสภาพแวดล้อมที่มีผลต่อความเสี่ยง เช่น อุณหภูมิ ความชื้น และแสงแดด

2. การจัดเก็บสารเคมีอย่างเหมาะสม:

- จัดเก็บสารเคมีในภาชนะที่ได้รับการรับรองมาตรฐาน
- แยกสารเคมีที่อาจเกิดปฏิกิริยารุนแรงเมื่อสัมผัสกัน เช่น การแยกสารออกซิไดซ์ออกจากสารไวไฟ
- ติดตั้งระบบระบายอากาศในพื้นที่จัดเก็บเพื่อลดการสะสมของไอระเหยไวไฟ
- ใช้ฉลากระบุคุณสมบัติของสารเคมีและคำเตือนที่ชัดเจน

โรงงานต้องเตรียมความพร้อม ในกรณีเกิดไฟไหม้มีอะไรบ้าง

1. จัดทำแผนฉุกเฉิน:

โรงงานควรมีแผนฉุกเฉินที่ระบุขั้นตอนการปฏิบัติ เมื่อเกิดไฟไหม้จากสารเคมี รวมถึง:

- การแจ้งเตือนพนักงานและหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง
- เส้นทางการอพยพและพื้นที่ปลอดภัย
- อุปกรณ์ดับเพลิงที่เหมาะสม เช่น ถังดับเพลิงชนิดโฟมหรือถัง CO2 สำหรับสารเคมีประเภทต่าง ๆ

2. อบรมพนักงาน:

- ให้ความรู้เกี่ยวกับลักษณะของสารเคมีและวิธีปฏิบัติในกรณีเกิดเหตุไฟไหม้
- การสาธิตการใช้อุปกรณ์ป้องกันภัยส่วนบุคคล (PPE) เช่น หน้ากากป้องกันสารเคมี ถุงมือกันความร้อน และชุดป้องกันไฟ
- การฝึกซ้อมดับเพลิงเป็นประจำอย่างน้อยปีละครั้ง เพื่อเสริมทักษะและสร้างความมั่นใจในการปฏิบัติงาน

หากคุณสนใจจัดอบรมดับเพลิง ราคาย่อมเยา จากศูนย์ฝึกอบรมมืออาชีพเซฟตี้เมมเบอร์ เรามีบริการจัดอบรมถึงสถานที่ ไม่ว่าจะเป็น กรุงเทพ และอีก 76 จังหวัดทั่วประเทศ พร้อมมอบวุฒิบัตรหลังผ่านอบรม

ติดต่อสอบถาม : (064) 958 7451 คุณแนน

วิธีการปฏิบัติการเมื่อเกิดไฟไหม้จากสารเคมี

1. แจ้งเตือนและอพยพ:

- แจ้งเหตุไฟไหม้ทันทีผ่านระบบเตือนภัย หรืออุปกรณ์สื่อสาร
- อพยพพนักงานออกจากพื้นที่โดยเร็วที่สุด โดยยึดตามเส้นทางอพยพที่กำหนดไว้

2. ทำการดับไฟในเบื้องต้น:

- ใช้ถังดับเพลิงที่เหมาะสมกับประเภทของสารเคมี
- สำหรับไฟที่เกิดจากของเหลวไวไฟ ควรใช้โฟมดับเพลิงเพื่อตัดการไหลของออกซิเจน
- หลีกเลี่ยงการใช้น้ำกับสารเคมีบางชนิด เช่น โซเดียม หรือโพแทสเซียม ที่ทำปฏิกิริยารุนแรงกับน้ำ

3. ป้องกันการแพร่กระจาย:

- ใช้แนวกั้นหรือวัสดุดูดซับเพื่อลดการแพร่กระจายของสารเคมีที่รั่วไหล
- ระบายอากาศในพื้นที่เพื่อลดการสะสมของไอระเหยที่ติดไฟได้

การติดตั้งระบบเซนเซอร์ตรวจจับก๊าซและไอระเหยที่ติดไฟได้ในพื้นที่จัดเก็บสารเคมีสามารถช่วยแจ้งเตือนความผิดปกติได้ล่วงหน้า ซึ่งเป็นมาตรการสำคัญในการลดความเสี่ยงของการเกิดไฟไหม้ในระยะแรกเริ่ม

วิธีการฟื้นฟูและตรวจสอบหลังเหตุการณ์

หลังจากควบคุมไฟไหม้ได้แล้ว การฟื้นฟูและตรวจสอบพื้นที่เป็นสิ่งสำคัญในการลดความเสี่ยงในอนาคต:

1. ทำความสะอาดพื้นที่:

- เก็บกวาดและกำจัดสารเคมีที่ตกค้างอย่างปลอดภัย โดยใช้วัสดุดูดซับที่เหมาะสม
- ใช้สารเคมีทำความสะอาดที่ไม่ทำปฏิกิริยากับสารเคมีที่ตกค้าง

2. ตรวจสอบสาเหตุ:

- วิเคราะห์ต้นเหตุของไฟไหม้ เช่น ความผิดพลาดของระบบไฟฟ้า หรือการจัดเก็บที่ไม่เหมาะสม
- บันทึกข้อมูลและเสนอแนวทางป้องกันการเกิดซ้ำ

3. ฟื้นฟูสภาพแวดล้อม:

- ตรวจสอบคุณภาพอากาศและน้ำในพื้นที่ เพื่อประเมินผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม
- ใช้มาตรการลดผลกระทบ เช่น การปลูกต้นไม้ในพื้นที่ที่ได้รับความเสียหาย

กฎหมายและมาตรฐานที่เกี่ยวข้อง

โรงงานอุตสาหกรรมควรปฏิบัติตามกฎหมายและมาตรฐานความปลอดภัย เช่น:

กฎหมายว่าด้วยวัตถุอันตราย: กำหนดการจัดเก็บ การขนส่ง และการกำจัดสารเคมีอย่างปลอดภัย
มาตรฐาน ISO 45001: ระบบการจัดการความปลอดภัยและอาชีวอนามัย
NFPA (National Fire Protection Association): แนวทางการป้องกันและควบคุมไฟไหม้ในสถานที่ทำงาน

สรุป

การจัดการสารเคมีอันตรายในกรณีเกิดไฟไหม้เป็นเรื่องที่ต้องการความรู้และการปฏิบัติที่ถูกต้อง โรงงานอุตสาหกรรมต้องเตรียมพร้อมทั้งในด้านการประเมินความเสี่ยง การจัดเก็บ การปฏิบัติเมื่อเกิดเหตุ และการฟื้นฟูหลังเหตุการณ์ การสร้างความปลอดภัยในสถานประกอบการไม่เพียงแต่ลดความเสี่ยงต่อชีวิตและทรัพย์สิน แต่ยังสร้างความเชื่อมั่นให้กับพนักงานและสังคมโดยรวมอีกด้วย

ในตามกฎหมายแล้วสถานประกอบการที่ต้องมีการใช้สารเคมี ต้องจัดอบรมสร้างความรู้เกี่ยวกับสารเคมี การใช้งานสารเคมีแต่ละประเภทให้ถูกวิธี และการรับมือเมื่อเกิดเหตุฉุกเฉิน จากศูนย์ฝึกอบรม ในหลักสูตรการทำงานกับสารเคมี โดยต้องเก็บวุฒิบัตรเพื่อให้เป็นเอกสารยืนยันผ่านการอบรม

บทความที่น่าสนใจ

รับมือไฟไหม้จากสารเคมี ไฟไหม้จากสารเคมี